Terapia bańkami – historia

Terapia bańkami (ogniowymi, próżniowymi) nazywana jest terapią regulującą bądź wzmacniającą. Znalezione źródła świadczące o stosowaniu terapii próżniowej opiewają na około 5-tysiecy lat wstecz.
W dawnych czasach bańki uwidaczniane były na pieczęciach lekarskich, a doniesienia o stosowaniu baniek  znajdujemy m.in. w tekstach egipskich, ajurwedyjskich czy chińskich.
Tej starożytnej formy doszukać można w zachowaniu człowieka pierwotnego,  wzorowanym na postępowaniach zwierząt –  gdzie próbowano oczyścić rany za pomocą ssania, co miało za zadanie wyzbycie się patogenów oraz zanieczyszczeń. Usta człowieka zastąpiono z czasem wyjałowionymi rogami zwierzęcymi. W niektórych krajach służą one do dzisiaj jako narzędzie do wywoływania próżni przy pomocy ognia lub wdrążenia powietrza. Osoba, która stawiała bańki przystawiając rogi  do ciała pacjenta odsysała powietrze uzyskując efekt owej próżni.
Bańki stały się nieodłącznym elementem medycyny chińskiej , gdzie praktykuje się ich stawienie do dnia dzisiejszego. Głównym celem medycyny chińskiej było utrzymanie stanu zdrowia. Ludzie korzystali z różnych jej elementów tj. zioła akupunktura, masaże, odpowiednia dieta.
W Polsce powszechnie stosowano bańki w medycynie ludowej, były one stawiane przez nasze mamy oraz babcie.

Ponad dwa tysiące lat temu „ojciec medycyny” Hipokrates (460-377 p.n.e.) przedstawił opis stosowania baniek w miejscowych infekcjach ropnych i przy likwidowaniu zastojów żylnych.

W Rzymie lekarz greckiego pochodzenia Galen (130-200 n.e.), wyznawca metod leczniczych Hipokratesa zalecał również stosowanie bańki w chorobach płuc.

Średniowiecza terapia bańkowa była stosowana przez lekarzy, jak również przez praktykujących medycynę ludową znachorów czy łazienników.

Terapia próżniowa przed ekspansją farmakologii była stosowana w zachodnich szpitalach, aż do połowy XX wieku. W I połowie XIX wieku zyskała na popularności teoria komórkowa, koncepcja zakładała, iż aby leczyć choroby i ludzi powinno się leczyć komórki, nastąpił rozwój farmakologii, a tabletki i antybiotyki, które są łatwiejsze w użyciu dawały szybkie działanie. Zaczęto odchodzić od baniek, których działanie często dające dobre rezultaty było trudne do wytłumaczenia.
W niektórych środowiskach bańki zaczęły być „źle” postrzegane. Spowodowane było to nadużywaniem baniek krwawych zwłaszcza w krajach arabskich, gdzie nacinano naskórek i upuszczano krew, natomiast ówczesne warunki sterylizacji dużo wymagały do poprawy. Powszechnie dochodziło wówczas do zakażeń.
Do niedawna stawianie baniek znajdowało się w zakresie obowiązków pielęgniarek podstawowej opieki zdrowotnej. Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 21 września 2016 r. usunięto niestety stawianie baniek z zakresu świadczeń leczniczych.
Dziś bańki wracają do łask, chętnie korzystają z nich sportowcy. Amerykański gimnastyk Alexander Naddour w wywiadzie dla gazety USA Today wyznał, że to właśnie bańki już od dawna utrzymują go w formie i dobrym zdrowiu, a poprzednie metody – niejednokrotnie bardzo kosztowne – nie przynosiły tak dobrych efektów. Inne znane osobistości korzystające z baniek: olimpijski pływak zdobywca 19 złotych medali – Michael Pellps, Jenifer Aniston, Natalie Coughlin.

Dlaczego terapia bańkami jest skuteczna?

Podrażnienie receptorów skórnych i małych naczyń krwionośnych poprzez bańki doprowadza do miejscowego przekrwienia. Odczyn zapalny wywołany uwolnieniem krwi do tkanki podskórnej powoduje aktywację mechanizmów obronnych. Doprowadzając do aktywacji sił odpornościowych organizmu. Za pomocą wytworzenia reakcji immunologicznej, wspomagane jest powstanie przeciwciał wycelowanych w patogeny. Bańki usprawniają  również krążenie krwi –  do komórek dociera więcej tlenu i substancji odżywczych, co wspiera ich regenerację.

Mechanizmy zgodne z medycyną zachodnią:

• wykorzystanie odruchowych połączeń pomiędzy powierzchnią ciała a chorym narządem – meridiany
• teoria Zacharin, Head – strefy zacharina-heada
• Hansen i von Staa – odruchy skórno-trzewne oraz trzewno-skórne
• Pischinger – system macierzy komórkowej

Kiedy należy stosować bańki?

Postawienie baniek we wczesnym stadium choroby daje największą szansę, że nie dojdzie do jej rozwoju. Podstawowym wskazaniem jest uporczywy kaszel tchawicowo-oskrzelowy  występujący w infekcjach wirusowych, przeziębieniach, stanach grypowych. Według Magdaleny Musioł i prof. nadzw. WUM Andrzeja Krupienicza  można je również stosować w przypadku: astmy oskrzelowej, zapalenie oskrzeli, chorób układu kostno-stawowego, zaburzeń funkcjonowania układu trawiennego: choroby wątroby, stany zapalne trzustki, żołądka, zapalenie pęcherzyka żółciowego, zespół nadwrażliwości jelita grubego oraz chorób układu nerwowego: nerwobóle, bóle mięśni. Szczegółowe informacje można znaleźć w opracowaniu  „Bańki lekarskie – praktyczne zastosowanie”  Bańki mogą być stosowane zarówno przez osoby zdrowe, jak i chore, po chorobie w celu wzmocnienia organizmu tj. bańki wzmacniające.

Inne wskazania:

• infekcje górnych dróg oddechowych, przewlekłe choroby dróg oddechowych
• osłabienie organizmu, osłabienie układu odpornościowego
• zapalenie płuc
• urazy tkanki miękkiej, urazy sportowe
• dolegliwości bólowe
• reumatoidalne zapalenie stawów

Przeciwskazania:

• hemofilia
• stany zapalne skóry
• ciąża
• cukrzyca
• gorączka powyżej 38,5°C
• czynna choroba nowotworowa
• gruźlica

autor: Anna Bigora, ukoisko.pl